Over de bijbel

Gepubliceerd op: 27 oktober 2013 13:14

Het is niet voor het eerst dat Corinne Groenendijk in gesprek is met Hetti Koster, coördinator team media van de Bibliotheek aan de IJssel. Kennelijk kunnen kerk en bibliotheek iets voor elkaar betekenen. Zij kwamen elkaar al eerder tegen in een gezamenlijk project. Toen ging het over personages in de literatuur, zo vertelt Hetti. “We zochten ook een personage dat beïnvloed was door het christelijk geloof. Ik dacht zelf aan iemand als Maarten ’t Hart of Jan Wolkers, maar toen zei Corinne: waarom zou je kiezen voor iemand die zich afzet tegen het geloof. Kun je niet beter kiezen voor iemand die erdoor geïnspireerd wordt. En dat hebben we toen ook gedaan.”

“Onze samenwerking voelde goed, “ zegt Corinne. “Er was een klik.” Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de twee op herhaling gaan met een ander gezamenlijk project. Een nieuw thema was gauw gevonden: de bijbel. “Eigenlijk voor de hand liggend,” zegt Corinne. “We kunnen er natuurlijk als kerk niet omheen, maar bibliotheek en bijbel hebben alleen al etymologisch alles met elkaar te maken, ze stammen van hetzelfde woord.”
Corinne licht de keus voor dit onderwerp verder toe. “Er zijn veel vragen over en rond de bijbel. Hoe komt het toch dat de belangstelling voor de bijbel blijft, terwijl de cultuur steeds verandert? Hoe willen we de bijbel betekenis geven in een moderne maatschappij? En wat betekent de bijbel dan voor de mensen?” Kennelijk is daar ook in kerkelijk verband niet zomaar een eensluidend antwoord op te geven.
In De Wingerd, waarin Corinne predikant is, zoals we weten, is hierover een levendige discussie op gang gekomen. In dat kader buigt men zich over een drietal vragen:
1. Wat heb je met of aan de bijbel? Is die een vaste rots of een wolk van inspiratie?
2. Hoe kom je de bijbel tegen in je dagelijks leven?
3. Wat is je lievelingstekst?

De ervaring van mensen met de bijbel is heel persoonlijk en gevarieerd, zo ervaart Corinne in haar werk. “Ik sprak laatst met een vrouw die zei dat de bijbel het eerst spannende boek was in haar leven. Ze las meestal meisjesboeken die goed afliepen. Dat was met de bijbelverhalen wel anders. Ze vertelde dat ze juist hiervan veel leerde.”
Maar het gaat verder. In de gesprekken die Hetti en Corinne samen hebben, vragen ze zich af of de bijbel meer is dan een verzameling spannende of mooie verhalen. En wat is dan die meerwaarde? Is dat voor een gelovige die de bijbel leest anders dan voor een ongelovige? Vragen te over.

Hetti kan daar iets meer over zeggen. “Uiteraard staat de bibliotheek neutraler tegenover het boek de bijbel. Dit jaar hanteren wij het thema “Anders bekeken”. Ook vanuit dat perspectief vragen wij ons af hoe je tegen de bijbel aan kunt kijken.”
Wordt de bijbel tegenwoordig vaker uitgeleend dan vroeger? “Dat durf ik niet te zeggen,” antwoordt Hetti, “maar het valt mij op dat er na de generatie schrijvers die zich afzetten tegen het geloof en de bijbel, nu jonge schrijvers zijn die belangstelling hebben voor religie. Sommigen bekeren zich zelfs tot het geloof. En dat zie je natuurlijk terugkomen in hun werk.” Als voorbeeld noemt Hetti Désanne van Brederode die in een van haar boeken de schuldvraag aan de orde stelt. “Zo zijn er meer schrijvers die levensvragen niet uit de weg gaan en dan kom je al gauw bij religie uit en dus ook bij de bijbel.”
Het lijkt erop dat het niet meer als achterhaald wordt beschouwd om je met de bijbel bezig te houden.

Een mooie samenwerking tussen bibliotheek en kerk. De dames ervaren dat ze al discussiërend steeds dichter bij elkaar komen, een goede basis voor de gezamenlijke activiteiten die nu op stapel staan. Twee avonden, georganiseerd dus door de Raad van Kerken en de Bibliotheek aan den IJssel, waarin de bijbel en al die vragen eromheen centraal staan. Voor de eerste avond is Guus Kuijer uitgenodigd. Hij schreef de Bijbel voor ongelovigen.
Waarom nu juist een ongelovige bijbelschrijver die voor ongelovigen schrijft?
“In de eerste plaats is hij in mijn beleving een halve theoloog,” zegt Corinne. “Bovendien zet hij de moderne mens aan het denken over wat waar en niet waar is. Wat wetenschappelijk niet mogelijk is, kan in je geloofsbeleving wel degelijk van waarde zijn. Het idee dat God je geschapen heeft en dat je niet zomaar op de aarde rondloopt… daar speelt Guus Kuijer in zijn verhalen mee. Misschien kan juist een ongelovige je beleving van de bijbel verfrissen.”
Corinne geeft als voorbeeld het scheppingsverhaal zoals Guus Kuijer dat vorm geeft. Als Adam God ontmoet vraagt hij: “Wie bent U dan?” God antwoordt: “Ik ben een woord.” En Adam denkt dan: O ja, dat woord had ik vandaag zelf bedacht.
Inderdaad een speelse manier van vertellen. “Ik weet niet direct wat Kuijer zelf wil met zijn verhalen,” peinst Corinne, “maar als je ze leest dan raken ze je en zetten ze je aan het denken.“
Hetti vult aan: “Hij vindt het zelf zulke mooie verhalen, dat hij het erg zou vinden als ze verloren zouden gaan. Daarom vertelt hij ze zo dat iedereen erdoor aangesproken wordt, gelovigen en ongelovigen.”
Corinne: “Guus Kuijer bewerkstelligt meer dan hij zelf weet. Ik las bij een theoloog dat hij zich steeds over de grens van de waarheidsvraag heen beweegt. Volgens hem zou hij zo de kansel op kunnen.”

Dat een predikant geïnspireerd en geboeid is door de bijbel, is niet zo verwonderlijk, maar hoe zit dat met een bibliothecaris?
“De bijbel is enorm belangrijk in onze cultuur,” zegt Hetti, “of je nu gelovig of ongelovig bent.” Zij noemt de bijbel een cultureel monument en vindt het daarom belangrijk dat hij gelezen wordt. Aan de bibliotheek zal het niet liggen. En de samenwerking tussen bibliotheek en kerk doet er nog een schepje bovenop.”

De avond met Guus Kuijer is niet de enige activiteit die uit de samenwerking is gesproten. Op 21 november komt er een debatavond waarvoor de schrijfster Désanne van Brederode en de directeur van het Nederlands Bijbelgenootschap, Rieuwerd Buitenwerf, zijn uitgenodigd. In dit debat zullen bovengenoemde vragen zeker aan de orde komen.
De waarde van dit soort avonden, zo hebben de vorige debatavonden bewezen, is dat mensen met verschillende meningen en uitgangspunten met elkaar in gesprek raken. “Ik vind het erg belangrijk,” zegt Corinne, “dat mensen met uiteenlopende bijbelvisie – en die zijn er in Krimpen aan den IJssel – elkaar serieus nemen en naar elkaar luisteren.”
Hetti verheugt zich op de avond. “Het lijkt me mooi als al die mensen met elkaar in gesprek zijn.” “Dat is ook de reden dat we gezamenlijk een blog zijn begonnen. We nodigen alle mensen in Krimpen a/d IJssel uit te vertellen wat de bijbel volgens hen in deze tijd of in hun leven betekent.”

Twee avonden en een blog, georganiseerd door de Raad van Kerken en door de Bibliotheek aan den IJssel, gepassioneerd aangestuurd door Corinne Groenendijk en Hetti Koster… het beloven boeiende bijeenkomsten te worden. U kunt ze maar beter niet missen, want het gaat over de bijbel: een bibliotheekboek, een kerkboek, maar veel meer dan dat.

Huib Neven