Een kind wordt bij de VoorleesExpress aangemeld via school, wanneer blijkt dat de taalontwikkeling extra aandacht kan gebruiken. Er zijn veel gezinnen die momenteel wachten op een voorlezer. Want dat is het uitgangspunt van de VoorleesExpress; zij stuurt een vrijwilliger, die twintig weken lang eens per week aan het kind komt voorlezen.

Plezier in lezen, dóet lezen

Projectleider Fien Post: “Het voorname doel is leesplezier, maar een uur voorlezen is voor een klein kind heel lang. Er worden dus ook (taal)spelletjes gedaan, er wordt gepraat en er worden tekeningen gemaakt. Op speelse wijze bezig zijn met de taal, een heel uur lang. Dat is binnen veel gezinnen – waar niet of nauwelijks Nederlands wordt gesproken – al een enorme positieve invloed.” Ze vervolgt: “De voorlezer laat zien wat er mogelijk is en hoe je dat zou kunnen aanpakken, en na twintig weken neemt het gezin het stokje over.”

Sinds 2022 is Post als projectleider VoorleesExpress werkzaam bij Bibliotheek aan den IJssel, een functie die haar op lijf lijkt te zijn geschreven. “In mijn studententijd was ik voorlezer in Rotterdam. Ik wilde iets doen naast mijn studie, iets met kinderen en gezinnen. Toen kwam ik de VoorleesExpress tegen en dat leek me waanzinnig leuk. Wat een leuke organisatie! En je leert de kinderen en hun gezin zo goed kennen, dat sprak me aan.” Ze vervolgt: “Toen ik afstudeerde, afgelopen april, zag ik de vacature voor Projectleider VoorleesExpess in Krimpen en Capelle aan den IJssel. Wat een geluk!”

Persoonlijk project

“Het is een heel persoonlijk project,” vertelt ze, “dat vind ik er zo mooi aan. Je komt bij mensen over de vloer, in de eigen leefomgeving. Je bent echt even onderdeel van het gezin en hoewel alle begin wat ongemak met zich kan meebrengen, zie je voorlezer en gezin naar elkaar toe groeien. De kinderen gaan echt uitkijken naar de komst van de voorlezer en vaak kom je thuis bij een gezin in je eigen buurt. Zo versterkt het ook het contact tussen buren en maakt het ‘een handje helpen’ heel concreet en laagdrempelig. Je kunt dicht bij huis enorm van betekenis zijn. Hoe fijn is dat.”

Plezier in lezen staat voorop

Ook stimuleert de gemeente het leesplezier op (voor)scholen. “Vroeger mocht je alleen maar ‘echte’ boeken, met alleen maar letters, lezen of voorlezen. Gelukkig is dat nu niet meer zo. Prentenboeken zijn ook prima, en als je als kind liever de Donald Duck of een ander stripverhaal leest is dat ook goed. Het gaat immers allemaal via je ogen je hoofd in, of het nou letters zijn of getekende verhalen. Lezen prikkelt de verbeelding. Je leert jezelf te verplaatsen in andere werkelijkheden en je leert verhalen te verwerken en daarover na te denken. Wat je leest, maakt niet uit.” Ook bij hem thuis liggen de leesvoorkeuren anders. “De jongste verslindt zeven boeken per week en had op haar 16e al alle werken van Shakespeare gelezen, de oudste is meer van de graphic novels en manga boeken. Ik vind het allebei best. Het gaat erom dat je plezier in lezen hebt. Als kinderen gegrepen worden, blijven ze lezen.”

Zien wat er is en voelen dat je welkom bent

“Wat ook leuk is, we horen zoveel positieve ervaringen in Krimpen en Capelle. Eén jong meisje was bijvoorbeeld nog nooit in de bieb geweest en nu gaat ze iedere week met haar moeder. Zo ontdekken kinderen (en hun ouders) dat zoiets helemaal niet saai is, óf intimiderend. Je kunt in de bibliotheek lezen en spelletjes doen, meedoen met allerlei activiteiten. En tot 18 jaar kun je gratis lid zijn van de bieb! Dat soort dingen weten mensen vaak niet. Voorlezen is bovendien niet in elke cultuur vanzelfsprekend en naar de bibliotheek gaan ook niet. Maar alles wat er nodig is, is gewoon iemand die even met je meegaat en je laat zien wat er beschikbaar is. En dat je welkom bent.”

Wie zijn de vrijwilligers van de VoorleesExpress?

De vrijwilligers van de VoorleesExpress zijn van allerlei leeftijden. Post: “We hebben meiden van 18 of 19 jaar oud met een tussenjaar, studenten die naast hun studie iets van betekenis willen doen, gepensioneerden… Ook mensen die (nog) helemaal geen ervaring hebben met kinderen trouwens. Die ervaring doe je gaandeweg op, dat is er juist zo mooi aan. En hoewel we ook wel wat mannen hebben, zijn de meeste vrijwilligers tot op heden vrouwen.”

De voorlezers worden goed ondersteund; van het gesprek bij aanvang en de kennismaking met het gezin, tot aan een app en online vraagbaak, workshops interactief voorlezen en meertaligheid, onderlinge ondersteuning op het gebied van boekenkeuze of creatieve ideeën voor spelletjes. Je wordt gekoppeld aan een coördinator, samen met zo’n vijf andere voorlezers. Bij die coördinator kun je terecht met vragen of zorgen. En, alle voorlezers krijgen een gratis bibliotheekabonnement, waarmee ze boeken voor het gezin kunnen lezen. Ook in de bibliotheek is er ondersteuning. “We hebben veel specialisten in de bibliotheek werken die de collectie heel goed kennen. Ook zij kunnen advies geven, afgestemd op de interesses en leeftijd van het betreffende kind.

Voorlezers zijn hard nodig

“Er zijn veel gezinnen in Capelle en Krimpen waarvan kinderen echt achterlopen op het gebied van taal en moeilijk kunnen meekomen in de lessen op school”, aldus Post. “Kinderen met een achterstand zijn de afgelopen jaren ook merkbaar verder achter geraakt, dus wij zien een piek in de aanmeldingen. Meer kinderen hebben ons nodig, of eigenlijk: een voorlezer nodig. Ik hoop enorm dat we er veel bevlogen vrijwilligers bij mogen krijgen om deze gezinnen te kunnen helpen, want het is voor de kinderen zo belangrijk. We kunnen elkaar helpen, dicht bij huis. Ik hoop dat we dat doen.”

Heb jij ook 1 uurtje per week over?

Ga voorlezen bij een gezin in jouw buurt! Mail naar voorleesexpress@bibliotheekaandenijssel.nl of kijk op bibliotheekaandenijssel.nl/voorleesexpress om je aan te melden.